Het gebruik van urine biomarkers is een veelbelovende, patiëntvriendelijke manier om nierkanker eerder en beter te herkennen.
Titel onderzoek
Prognosis REnal CancEr and Detection (PRECEDE): Enhancing diagnosis and risk-stratification of renal cell carcinoma.
Participanten
Dr. K.M. Smits, Dr. J.G. van Roermund, Dr. M.J. Aarts, Dr. L.J. Schouten, Dr. E. Oosterwijk, Drs. K. Lommen
Doel van het onderzoek
Jaarlijks worden er bijna 3000 nieuwe gevallen van niercelkanker gediagnosticeerd in Nederland. Ongeveer de helft van de mensen met niercelkanker ervaart geen symptomen, en vaak worden tumoren per toeval gediagnosticeerd tijdens beeldvorming bedoeld voor andere klachten of pas in een laat stadium, als klachten wel optreden. Niercelkanker in een vergevorderd stadium, met uitzaaiingen, gaat gepaard met lage overlevingscijfers. Voor het verbeteren van de vooruitzichten bij niercelkanker is het van belang om de diagnostiek van niercelkanker te verbeteren en niercelkanker met een ongunstig beloop eerder te herkennen. De laatste jaren worden door de toename in het gebruik van medische beeldvorming (echo, CT-scan etc.), steeds vaker per toeval kleine gezwellen gediagnosticeerd in de nier. Op basis van de huidige beeldvorming is het vaak moeilijk om vooraf het onderscheid te maken tussen een goedaardig en een kwaadaardig gezwel, en het huidige beleid is in de meeste gevallen een operatieve (gedeeltelijke) verwijdering van de nier. Achteraf blijkt echter slechts een deel van deze kleine gezwellen daadwerkelijk kwaadaardig te zijn. In ons onderzoek gaan wij op zoek naar nieuwe specifieke biomarkers voor niercelkanker die gemeten kunnen worden in de urine van patiënten. Het doel hiervan is om de huidige manier van diagnosticeren van niercelkanker op een patiëntvriendelijke manier te verbeteren waardoor niercelkanker makkelijker te herkennen is, en vooraf een beter onderscheid te maken is tussen een goed- en een kwaadaardig gezwel.
Wat is in de laatste periode gerealiseerd?
Door de financiële steun van Kankeronderzoeksfonds Limburg hebben wij ook in 2022 weer een heel aantal zaken kunnen realiseren. In 2021 zijn we gestart met experimenten in urine van patiënten, en in 2022 hebben we de definitieve (statistische) analyses hiervan afgerond. Uit de urine experimenten bleek dat een panel van vier biomarkers, gemeten in urine, in staat was om 98% van de mensen zonder nierkanker te herkennen. Dit was even goed als eerder bepaald in de weefsel experimenten. Helaas bleek het panel maar 28% van de mensen met kanker te herkennen. Dit was minder dan vergeleken met de eerdere metingen in weefsel waarbij 80% van de mensen met kanker herkend werd. Wel was de area-under-the-curve (AUC; een maat voor diagnostische waarde) 0.85 (95%-betrouwbaarheidsinterval 0.80-0.90). Deze resultaten vormen de basis voor een verdere doorontwikkeling van de gevonden biomarkers. In 2022 kregen we de kans hiervoor door het indienen van een nieuw subsidievoorstel voor een project waarin we ons richten op het verder door ontwikkelen van dit panel biomarkers. De validatie van het panel van vier biomarkers zal worden gedaan in dit nieuwe project.
Nadat we eind 2019 toestemming kregen van de medisch-ethische commissie en de Raad van Bestuur voor het starten van deze Maastrichtse Urine Biobank, was het oorspronkelijke plan om de Maastrichtse Urine Biobank te openen in maart/april 2020. Helaas werd door de COVID-19 crisis een tijdelijke stop ingevoerd voor het starten van nieuwe studies in het MUMC+ en moest uiteindelijk de gehele logistiek aangepast worden, en opnieuw toestemming gevraagd worden aan de medisch-ethische commissie, om te voldoen aan de nieuwe COVID-19 regels in MUMC+. Uiteindelijk is de Maastrichtse Urine Biobank halverwege oktober 2021 officieel geopend. In 2022 zijn we druk bezig geweest met het includeren van patiënten voor de biobank en momenteel nemen 33 patienten deel aan onze biobank.
Het jaar 2022 stond verder voor een groot deel in het teken van afronden. Onze eerste promovendus op het project, Kim Lommen, was namelijk bezig met het afronden van haar proefschrift waarin al het nierkanker onderzoek gesteund door KOFL verzameld werd. In oktober 2022 heeft zij dit zeer succesvol kunnen verdedigen en kreeg zij daarom de doctors-titel toegekend. Haar proefschrift met alle resultaten is ook online in te zien: https://books.gildeprint.nl/thesis/580087-lommen/.
Wat zijn de plannen voor de komende periode?
Er zijn weer uitgebreide plannen gemaakt voor de komende periode. Door de steun van KOFL kunnen we het nierkanker onderzoek verder vervolgen. Als eerste willen we daarom een nieuwe PhD student werven die het onderzoek in het lab zal overnemen nu Kim Lommen gepromoveerd is. De vacature hiervoor staat momenteel open. Een van de eerste dingen die de nieuwe PhD student zal gaan doen is de bevindingen in urine valideren in een andere urine populatie. Om dat te kunnen doen zijn we momenteel in gesprek met RadboudUMC voor het verkrijgen van een tweede urine populatie. Daarnaast gaan we op zoek naar nieuwe, complementaire biomarkers die het huidige panel verder zouden kunnen versterken, met name bij het identificeren van mensen met nierkanker. Deze zullen eerst weer onderzocht worden in nierkanker weefsel, en vervolgens in urine. Bovendien blijft inclusie in de Maastrichtse Urine Biobank doorlopen, voor het ontwikkelen van biomarkers zijn grote aantallen nodig, dus de Maastrichtse patiënten zijn onmisbaar voor het door ontwikkelen van ons biomarker panel.