Onderzoeksresultaten 2017

  • “Non-invasive nodal staging in breast cancer patients with a (PET-)MRI of the axilla”

    Participanten
    S. Samiei, PhD student, R. Granzier, PhD student, dr. T. van Nijnatten, B. Goorts, PhD student, dr. M. Lobbes, dr. M.L. Smidt.

    Doel van het onderzoek
    Jaarlijks wordt in Nederland bij meer dan 14.000 vrouwen de diagnose borstkanker gesteld. De behandeling bestaat vaak uit verschillende onderdelen zoals een operatie, bestraling en systemische therapie. Hierdoor en door positieve invloeden van het landelijke bevolkingsonderzoek naar borstkanker is de afgelopen jaren de prognose van borstkankerpatiënten sterk verbeterd. Als gevolg hiervan is er meer aandacht voor bijwerkingen van de behandeling, bijvoorbeeld van de schildwachtklierprocedure. Met deze operatie identificeren we bij patiënten zonder klinische aanwijzingen voor uitzaaiingen de eerste drainerende lymfeklier. Deze klier bevat uitzaaiingen bij 20% van deze groep patiënten, bij 80% is de klier negatief, hetgeen betekent dat er geen uitzaaiingen gevonden werd en de operatie dus feitelijk overbodig was. De (soms onnodige) operatie kan echter wel bijwerkingen veroorzaken, zoals een stijve schouder, een veranderd gevoel aan de binnenzijde van bovenarm en lymfoedeem. Sommige klachten kunnen de patiënt zelfs levenslang beperken in hun functioneren. Omdat er geen beeldvormende techniek bestaat die lymfeklieruitzaaiingen voor de operatie met zekerheid kan uitsluiten, kan deze schildwachtklierprocedure (nog) niet veilig achterwege gelaten worden.

    Wat is in de laatste periode gerealiseerd?
    Zou het niet mooi zijn als we zonder operatie, bijvoorbeeld met een scan, met zekerheid een lymfeklieruitzaaiing in de oksel kunnen uitsluiten? Zodat we patiënten zonder uitzaaiingen de schildwachtklierprocedure kunnen besparen?

    Eerder bleek bij een pilotstudie dat een contrast-versterkte MRI scan van de okselregio (met contrastmiddel gadofosveset) de lymfeklieren goed afbeeldt. Een validatiestudie moest vervroegd gestaakt worden, aangezien het benodigde contrastmiddel (vanwege commerciële belangen) niet langer beschikbaar was. Desondanks heeft deze validatiestudie goede resultaten laten zien en zijn deze het afgelopen jaar gepubliceerd in een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift. Ondertussen heeft onze onderzoeksgroep de focus verlegd van contrast versterkte MRI scan naar hybride PET-MRI scan. Hierbij kan de nauwkeurigheid van het MRI-onderzoek gecombineerd worden met informatie over de stofwisseling van de lymfeklieren, zoals te bestuderen middels PET-onderzoek. Recent hebben wij een pilotstudie met hybride PET-MRI verricht, waarin werd aangetoond dat lymfeklieren in de oksel ook met de hybride PET-MRI scan goed kunnen worden afgebeeld. Deze resultaten zijn recent gepubliceerd in een hooggewaardeerd wetenschappelijk tijdschrift. Dat is dan ook de reden dat wij momenteel een validatie studie aan het opstarten zijn, zodat de resultaten van de hybride PET-MRI op een grotere groep patiënten kunnen worden bevestigd. Indien dit inderdaad het geval is, kunnen patiënten zonder verdachte lymfeklieren volgens de PET-MRI scan gespaard blijven van een onnodige operatie aan de oksel. We hopen dan ook dat de specifieke hybride PET-MRI scan de sleutel is tot het uitsluiten van lymfklieruitzaaiingen.

    Wat zijn de plannen voor de komende periode
    Recent heeft de Medisch Ethische Toetsingscommissie akkoord gegeven om de validatiestudie met hybride PET-MRI uit te voeren bij klinisch lymfeklier negatieve patiënten, waarbij specifiek de okselregio met de hybride PET-MRI scan wordt onderzocht. Met de resultaten van deze studie hopen we een niet-invasieve manier te ontwikkelen om lymfeklieruitzaaiingen in de oksel uit te sluiten, zodat veilig de schildwachtklierprocedure achterwege kan worden gelaten bij deze patiënten.  Als aanvulling op de studie willen we in samenwerking met het D-lab van prof. Lambin kijken wat de toegevoegde waarde is van kwantitatieve beeld analyse van de specifieke okselregio opnames, gemaakt met de hybride PET-MRI scan.

Sluit de enquête